رانندگي از آن شغلهاي پراسترسي است که کلي عوارض جسمي و رواني در پي دارد، ولي با داشتن آگاهيهاي لازم ميتوان امکان بروز اين عوارض را به حداقل رساند.
رانندگان در حين رانندگي در وضعيتي قرار دارند که به واسطه نيروهاي وارده بر مفاصل بدنشان (ستون فقرات، زانو، ران و مفصل مچ پا) در طولانيمدت دچار عارضه ميشوند.
رانندگان در کشور ما اعضاي يکي از بزرگترين صنايع کشور (صنعت حمل و نقل) هستند. ما نزديک به 400 هزار راننده حرفهاي در سطح کشور داريم که از راه رانندگي امرار معاش ميکنند و اين باعث ميشود که صنعت حمل ونقل، بزرگترين نيروي کار کشور ما را تشکيل بدهد، ولي متاسفانه در اين صنعت بزرگ، آگاهي و آشنايي لازم را در زمينه طب کار و سلامت شغلي رانندگي نداريم. به عنوان مثال در زمينه رانندگي در بيشتر موارد کارفرمايي نداريم و عملا رانندگان خويشکارفرما هستند و در نتيجه خودشان هستند و وسيله نقليهشان. يعني از امکاناتي که در قانون براي پرسنل يک حرفه پيشبيني ميشود، محروماند. حتي انجمنهاي صنفي و حرفهاي هم که معمولا براي تامين نيازهاي حقوقي و معاينات دورهاي بر کارگران نظارت ميکنند، به رانندگان توجه زيادي نميکنند. در نتيجه ما ميبينيم يک راننده با يک بيماري در طولانيمدت کار ميکند و زماني ما متوجهاش ميشويم که عوارض جاني و مالي آن را ميبينيم.
عوارض حاصل از رانندگي چه چيزهايي است و آيا اين عوارض مربوط به همه رانندهها ميشود يا فقط قشر خاصي از آنها را درگير ميکند؟
ما يکسري از رانندگان را داريم که به طور معمول در سطح شهر مشغول به کار هستند، ولي رانندگي شغل اولشان نيست و يکسري هم افرادي هستند که درآمد اصليشان از راه رانندگي به دست ميآيد و بحث ما در مورد اين دسته جديتر است، زيرا حرفه ي رانندگي عليرغم اينکه سبب خستگي شديد راننده ميشود، عملا تحرک چنداني ندارد و اين عدم فعاليت سبب ايجاد عوارض جسمي گوناگون در رانندگان ميشود که مهمترين اين عوارض، مشکلات اسکلتي - عضلاني است و اين افراد در بسياري از مفاصل بدنشان از جمله ستون مهره ي کمري ، مفصل زانو ، گردن، شانه، مچدست ، آرنج، مچپا و تقريبا همه مفاصل دچار عارضه ميشوند و اين همه به خاطر غلط نشستن و طولاني بودن آن است.
نشستن صحيح در رانندگي
صندلي وسيلهاي است که راننده همواره با آن همراه است و حتما بايد قابليت تنظيم داشته باشد. قد، وزن، طول ران و طول ساق پاي همه رانندهها مثل هم نيست. پس راننده بايد بتواند شيب صندلي، نحوه نشستن، فاصلهاش از کف اتومبيل، فاصلهاش از فرمان و .... را تنظيم کند.
آینهها باید دید مناسبی را برای شما از اطراف خودرو ایجاد کنند و به همین خاطر، با توجه به وضعیت صندلی راننده، باید تنظیم شوند. تنظیم آینهها نیز به گونهای است که کمترین فشار و کشیدگی برای دیدن اطراف برای راننده ایجاد شود. تنها همین تنظیم مناسب آینهها کافی است تا در مسافرتهای طولانی، چشمها کمتر دچار خستگی شوند. برای ایمنی بیشتر در سفر، بهتر است هر چند وقت یکبار، تنظیم آینهها، دوباره انجام شود.

حالت صحیح پاها
نکته دیگر این است که با عجله وارد خودرو نشوید؛ اول داخل صندلی نشسته و سپس پاها را به سمت داخل بچرخانید. هنگام خارج شدن نیز اول پاها را خارج کنید و سپس بدن را بیرون ببرید. قبل و بعد از رانندگی، اجسام و لوازم سنگین، بلند نکنید؛ چند دقیقه به بدن خود استراحت دهید و با کمی کش و قوس، فشار را از بدنتان خارج کنید. وضعیت مناسب بدن در هنگام رانندگی باعث کاهش صدمات ناشی از رانندگیهای طولانیمدت شده و همچنین، میتواند باعث کاهش آسیبها در هنگام بروز تصادف شود؛ تنها نیاز به صرف کمی وقت، برای بهتر نشستن و برخی تنظیمات است.
پرهیز از فشار و جمعکردن عضلات
پاها باید به گونهای قرار گیرند که کمترین فشار در ناحیه ران ایجاد شود و همچنین، کشیدگی در عضله پشت ساق پا ایجاد نشود. پاها باید تا حدّ ممکن در وضعیت ۹۰ درجه باشند و از بدن باز نشده نباشند؛ ضمن اینکه، پاها باید به راحتی بتوانند به پدالها برسند و نیازی به جمع کردن و کشیده شدن بیش از حدّ عضلات نباشد. همچنین برای ارتباط دستها با چرخ فرمان نیز باید همین شرایط برقرار باشد. دستها نباید خیلی دور یا خیلی نزدیک به چرخ فرمان باشند. اگر به مدت زیادی با دستهای نزدیک به فرمان و جمعشده، رانندگی کنید، این کار باعث ایجاد فشار در ماهیچهها و شانه و آرنج و سپس عضلات گردن شده و در هنگام بروز تصادف، میتواند شدت جراحات را افزایش دهد. دستها ضمن این که باید حالت افقی داشته باشند، باید در وضعیت راحتی قرار بگیرند.
ضمن اين که پزشکان بروز اختلال در دستگاه گردش خون را هم يکي از مشکلات رانندگان ميدانند. همچنين ثابت بودن راننده در وضعيت نشسته و آويزان ماندن پا به مدت طولاني موجب بيماري تورم رگهاي پا يا واريس ميشود.
از کجا بفهميم که تنظيم صندلي استاندارد است؟
صندلي را بايد در موقعيتي تنظيم کنيم که فرورفتگيها و بيرونآمدگيهاي پشت را بپوشاند. زاويه زانو هم بايد يک زاويه نسبتا باز باشد. به هيچوجه پا نبايد کشيده باشد و بايد به راحتي به پدالها برسد.
لم را طوري تنظيم كنيد كه هنگامي كه دست خود را روي فرمان مي گذاريد مچ دستتان فرمان را لمس كند و در زمان تعويض دنده ، كتفتان از لم صندلي جدا نشود .
از طرفي بد نشستن سبب ميشود آب ديسک بين مهرهاي در ستون فقرات از بين برود و قابليت ارتجاعي خود را از دست بدهد و به محض وارد شدن يک ضربه يا فشار، ساختمانش به هم ريخته و سبب بيرونزدگي ديسک شود که روي اعصاب ناحيه از جمله عصب سياتيک فشار وارد ميکند و بيمار از دردي در ناحيه کمر شکايت ميکند که از ران شروع شده و تا پايين پايش تير ميکشد.
دانلود مجموعه آموزشی و نمونه سوالات آزمون آئین نامه راهنمایی و رانندگی